De Schijf van Vijf, van visie naar praktijk

Hij is er, de nieuwe schijf van vijf. De algemeen erkende richtlijn van het voedingscentrum over hoe we ons eetpatroon in zouden moeten vullen. Uiteraard committeren we er ons massaal aan, in vele visiestukken over eten & drinken wordt expliciet benoemd dat we ons houden aan de richtlijnen van het voedingscentrum. Wat zijn eigenlijk de hoofdlijnen van de nieuwe schijf van vijf?

Door: Chiara van Bergen

Positief veranderen...

En dan nu de praktijk. Menucycli van warme maaltijden, het broodassortiment en dranken zijn vaak gebaseerd op historische gegevens. Volop bewerkt vlees, bewerkte suikerrijke voedingsmiddelen (witte rijst, witte pasta, wit brood) en te weinig groente. Mierzoete sappen worden volop en gedurende de dag geschonken. Is dat omdat de klant er om vraagt? Ik ben het er mee eens dat men ouderen niet meer moet opleggen om een voedingspatroon te wijzigen. Maar stimuleren van het goede en een patroon stapsgewijs positief veranderen is volgens mij wenselijk.

Helaas kom ik nog te vaak tegen dat het aanbod van voedingsmiddelen in de zorg niet aansluit op de richtlijnen goede voeding vanwege… ‘de prijs’.

Inkoop van voedingsmiddelen is regelmatig één van de sluitposten op de begroting. De ingrediëntendagprijs is strak begroot, afdelingen worden aangesproken op het beheersen van hun (online) huishoudknip en zijn er dan ook actief mee bezig om niet teveel geld uit te geven. Ik ben voor budgetcontrole, maar deze budgetten moeten wel reëel zijn. Helaas zit de markt namelijk zo in elkaar dat ongezonde bewerkte producten goedkoper zijn dan pure (h)eerlijke ingrediënten. Mijn hoop is dat het ‘Ministerie van Voedsel’ ontstaat en de consumentendruk zich voortzet, waardoor de markt zich sneller aanpast op wat goed voor ons is. Want dat gezond eten positieve invloed heeft op ons welbevinden, daar zijn vriend en vijand het wel over eens.

Vanuit de beste bedoelingen kopen afdelingen eten & drinken in binnen hun budget, leveren leveranciers menucycli en assortimenten aan die daarop aansluiten, en eten de bewoners iets te vaak slavinken en gehaktballen dan officieel goed voor ze is. Een afbeelding van de ‘Schijf van Vijf’ hangt wellicht op de koelkast, maar hij is in ieder geval niet geïntegreerd in het bestelpatroon.

Wat kun je daar als organisatie tegen doen?

• Creëer een ‘kenniscentrum’ dat decentrale afdelingen op basis van vakkennis van eten & drinken adviseert en ondersteunt en helpt bij de implementatie.
• Richt de processen van eten & drinken in de organisatie zo efficiënt mogelijk in, met de juiste mensen en functies, alleen daar waar ze nodig zijn. Wat merkt mijn eindklant van de personeelskosten en overige directe kosten die ik besteed? Als dat nihil is, wees dan kritisch op die uitgaven.
• Maak een reëel deel van het integrale voedingsbudget vrij voor inkoop van voedingsmiddelen.
• Borg de prijsafspraken rondom dat assortiment en het restassortiment in afspraken met leveranciers en blijf deze monitoren.

Succes meet je in de praktijk!

Een visie op eten & drinken is pas van waarde als deze daadwerkelijk geïmplementeerd is in de dagelijkse praktijk. Natuurlijk is er, net als thuis, ruimte om af en toe lekker onverantwoord te snacken en te snoepen en is een minder gezonde, maar ontzettend lekkere maaltijd ‘genieten met een grote G’. Maar niet te veel en niet te vaak; zorg voor een uitgebalanceerd aanbod en een verantwoorde basis, dan is er meer ruimte om nu en dan te genieten van de 3 P’s… juist: pizza, pannenkoek en patat. Niets menselijks is ons vreemd.